5 & 8 september 2009

Auteursdomein over Google Books: 'opt in'

Na zorgvuldige bestudering spreekt Auteursdomein zich als volgt uit over de schikking van Google:

1. Dat Google zonder toestemming boeken is gaan digitaliseren die buiten druk zijn, is een overtreding van nationale en internationale wetgeving op het gebied van auteursrecht die blijkbaar met beleid en overleg is gepleegd, en die des te scherper moet worden veroordeeld omdat ze afkomstig is van een van de meest innovatieve en trendbepalende ondernemingen ter wereld.
Ook de zg. 'opt-out' waarbij beschermd werk wordt geëxploiteerd tenzij de rechthebbende daar actief bezwaar tegen maakt, is in strijd met het auteursrecht. Behalve Google hanteert ook de Nederlandse Vereniging van Openbare Bibliotheken een 'opt-out' voor het maken van onbeveiligde digitale boeken en luisterboeken, een aanpak die is voorgesteld door dezelfde uitgevers die daar nu bij Google bezwaar tegen maken en over de hoofden van auteurs heen goedgekeurd door Minister Maria van der Hoeven.

2. Op 8 september heeft Google de 'opt out' gewijzigd in een 'opt-in'. Daarnaast is er na de class action een schikking voorgesteld die de rechthebbende 63% van de opbrengst van de exploitatie gunt. Dit staat in scherp contrast met de 10% die de meeste Nederlandse auteurs ontvangen als vergoeding voor hun werk. Het contrasteert ook met de korte winkelduur van het Nederlandse boek en met het verschijnsel dat oudere titels van auteurs in Nederland sterk worden verwaarloosd. Als het om de backlist gaat, verdient de gemiddelde auteur 0%. De schikking werpt Nederlandse auteurs een vrucht van sterke belangenbehartiging door hun Amerikaanse collega's in de schoot. In de huidige Nederlandse situatie, waar onder invloed van langdurige overproductie en zwakke belangenbehartiging een grote marktmacht bij de inkoopcombinaties is komen te liggen, kan geen enkele uitgever een percentage van 63% bieden, zelfs Auteursdomein niet. Het aanbod is dus niet iets om lichtvaardig te verwerpen, zelfs niet als je in gedachten houdt dat het digitaal beschikbaar maken van een titel één ding is, maar een backlist-titel verkopen nog iets anders.

3. Het nadeel van het Google aanbod is dat de titels niet worden beveiligd tegen kopiëren. Goede beveiliging is echter onmisbaar voor het behoud van de economische waarde voor de auteur.

4. De volgende omstandigheden verzachten dat nadeel: (a) het is waarschijnlijk dat Google zijn inkomsten, zodra die teveel onder illegale duplicatie zouden lijden, zal verdedigen tegen piraterij. (b) Google heeft daartoe betere mogelijkheden dan andere marktpartijen. (c) Een aandeel van 63% in een populaire, makkelijk te bereiken exploitatie kan een stootje verdragen. (d) Backlisttitels ondervinden minder druk van illegale duplicatie dan frontlisttitels.

5. Auteursdomein adviseert auteurs voortaan onderscheid te maken tussen frontlist-exploitatie en backlist-exploitatie en daarbij:

• Frontlist-titels met het hoogste niveau van beveiliging te (laten) distribueren door het Centraal Boekhuis, dat daartoe sinds kort de mogelijkheid biedt. Om de kosten hoeft niemand het te laten: state of the art beveiliging kost €0,20 per download. De uitgever niet toe te staan via Google Books het volledige boek in beeld te brengen, want op dat moment is uw frontlist-titel een onbeveiligd e-boek geworden met toestemming voor opslaan, afdrukken, knippen en plakken, waarvoor de auteur slechts de met zijn/haar uitgever overeengekomen royalty ontvangt.  De uitgever is verplicht de auteur te melden hoe hij het boek in beeld wil brengen. De auteur heeft 30 dagen de tijd om volledige weergave te weigeren.
   

• Een duidelijke afspraak te maken over de termijn van frontlist-exploitatie, zowel in druk als digitaal. Auteursdomein adviseert een termijn van 1 jaar, overeenkomend met de ramsjtermijn in de Wet op de vaste boekenprijs, die verlengd wordt zolang er een aantoonbare verkoopinspanning wordt gepleegd.
   

• De backlist-titels onder te brengen bij Google Books. Om in aanmerking te komen voor betaling moet de auteur zijn of haar titels actief bij Google claimen ('opt-in'). Auteurs wordt geadviseerd alle titels te claimen die buiten druk zijn en waarvan de rechten aan hen zijn teruggevallen. Rechten vallen terug als de uitgever het werk langer dan in het contract overeengekomen termijn niet exploiteert, te oordelen aan omzet en leverbaarheid. Dit geldt voor het overgrote deel van Nederlandse backlisttitels. De auteur dient de rechten schriftelijk terug te nemen. Het is aan te raden de rechten op titels die langere tijd buiten exploitatie zijn zo snel mogelijk terug te nemen, als dit nog niet is gebeurd. U kunt ze vervolgens claimen op: http://www.googlebooksettlement.com
  Titels die eerder werden teruggetrokken kunnen alsnog worden geclaimd.
   

• De gebruikersrechten voor de backlist kunt u instellen op 'toegang'. Deze optie geeft de lezer helaas wel zeer ruim toegang tot het werk, met inbegrip van opslaan, afdrukken, knippen en plakken, maar een andere is er niet. Voor de frontlist wordt geadviseerd de optie 'voorvertoning' te kiezen. Deze laat maximaal 20 pagina's zien en ondersteunt de frontlist-exploitatie door uw uitgever.

5. Op dit moment is niet duidelijk of, en wanneer, werk waarvoor auteurs toestemming hebben gegeven zal worden gedigitaliseerd. Auteursdomein zal haar inspanning om e-boeken in de handel te brengen tegen een aantrekkelijke royalty voor de auteur daarom voortzetten. Titels worden vanaf 1 januari a.s. verspreid via het Centraal Boekhuis tegen een royalty van 30% van de bruto verkoopprijs en €30,- aansluitkosten per titel per jaar. Ze worden beveiligd in de hoogste categorie (DRM3). Daarnaast blijft de mogelijkheid bestaan om zelfgemaakte e-boeken (pdf, eReader, mobipocket) aan te bieden op de website van Auteursdomein tegen een royalty van 90%. Voor de beveiliging van deze titels met sociale DRM (DRM2) staat auteurs kosteloos het gebruik van het 'Meldpunt Illegale Kopie' ter beschikking. De titels mogen ook zonder beveiliging worden verspreid. Verkoop via de website van Auteursdomein is voorbehouden aan titels die niet beveiligd worden verspreid via het Centraal Boekhuis. In opdracht van de auteur kunnen gedrukte boeken worden gedigitaliseerd. Voor de eis dat de auteur over de exclusieve rechten op de titel moet beschikken om werk via Auteursdomein te verspreiden, wordt een uitzondering gemaakt voor Google Books.