Het Centraal Boekhuis (CB), verantwoordelijk voor de opslag en distributie van het leeuwendeel van de boeken, stelt het register tegen betaling beschikbaar aan uitgeverijen en boekwinkels. Bestellingen van boekhandels lopen echter via een ander register, CB Online. Daarin staan uitsluitend gegevens van boeken die via het CB leverbaar zijn, ongeveer 30 procent van het ISBN-bestand.

Volgens de voorzitter van Auteursdomein, Pauline van de Ven, leidt dat ertoe dat een groot deel van de boeken niet zichtbaar is voor het publiek. Dat krijgt te horen dat een titel 'niet leverbaar' is als het niet in CB Online staat geregistreerd. Vaak is het boek dan wel via de uitgeverij te bestellen. Volgens Van de Ven zijn vooral kleinere uitgeverijen die geen gebruik maken van de distributiediensten van het CB, daar de dupe van. Ook markten voor nieuwe uitgeefmethoden, zoals het e-boek en printing on demand (drukken op bestelling) worden volgens de klaagster door dit systeem afgeremd. Internetwinkels maken vrijwel uitsluitend gebruik van de gegevens uit CB Online, waar die nieuwe uitgaven vaak niet in zijn opgenomen.

In een hoorzitting op het kantoor van de NMa gisteren in Den Haag, bepleitte Van de Ven een openbaar ISBN-register op internet dat door iedereen gratis te raadplegen is. Uit het internationale ISBN-protocol – ruim 160 landen gebruiken ISBN-cijfers om boeken te registreren – valt volgens haar ook af te leiden dat het register openbaar hoort te zijn. 'De Nederlandse beslotenheid is een uitzondering.'

Hans Willem Cortenraad, algemeen directeur van het Centraal Boekhuis, wierp tijdens de hoorzitting tegen dat zijn onderneming niet verantwoordelijk is voor de verkoop aan de klant, maar uitsluitend diensten levert aan uitgeverijen en boekhandels. 'Elke uitgeverij kan zich bij ons aansluiten. Het is hun goed recht dat niet te doen, maar dan moet je niet gaan klagen dat je niet zichtbaar genoeg bent voor je publiek.'

De NMa gaat nu beoordelen of er bij het Centraal Boekhuis sprake is van 'misbruik van een economische machtspositie'. De uitspraak volgt binnen enkele maanden.

Overigens heeft de NMa in juli geweigerd de klacht van Auteursdomein in behandeling te nemen, omdat het economisch belang in de zaak te gering zou zijn. Omdat Van de Ven binnen een week een petitie kon overhandigen met 270 handtekeningen van auteurs als Marion Bloem, Marjan Berk en Saskia Noort en oud-staatssecretaris Rick van der Ploeg, gaat de NMa de zaak alsnog beoordelen.