NMa bekijkt ontvankelijkheid klacht over CB/ISBN

27 november 2007 - De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) onderzoekt of de Amsterdamse Stichting Auteursdomein ontvankelijk is met haar klacht over het afschermen van de gegevens van Bureau ISBN door Centraal Boekhuis. De mededingingsautoriteit doet binnen enkele maanden uitspraak.

De NMa vond de zaak aanvankelijk van onvoldoende economisch belang, maar is wettelijk verplicht om een bezwaar tegen de daarop volgende afwijzing in behandeling te nemen. Maandag 26 november vond de daarbij behorende hoorzitting plaats. Pauline van de Ven pleitte voor een openbaar en voor iedereen toegankelijk ISBN-register.

Van de Ven is voorzitter van de Stichting Auteursdomein, een auteur-bestuurde on demand uitgeverij die de productie en verkoop van boeken, e-boeken en luisterboeken in eigen beheer faciliteert voor professionele auteurs en vertalers, die al publiceren bij een reguliere uitgever. Het gaat voornamelijk om de backlist.

Auteursdomein loopt regelmatig tegen het probleem op dat klanten en de boekhandel uitgaven niet kunnen vinden, omdat die afgaan op wat Centraal Boekhuis (CB) aan gegevens meldt. De dienst CB Online vermeldt lang niet alle in Nederland leverbare titels, maar alleen die welke via CB verkrijgbaar zijn. Volgens Auteursdomein staat die situatie haaks op het internationale protocol aangaande ISBN. Daarin staat dat de gegevens openbaar beschikbaar moeten zijn. Onduidelijk is welke voorwaarden daaraan verbonden mogen worden. Auteursdomein vindt verder dat de huidige praktijk in strijd is met de uitgangspunten van het cultuurbeleid, dat gericht is op een zo breed mogelijke beschikbaarheid van boeken.

De stichting pleit voor een verzelfstandiging van Bureau ISBN. Als het aan Auteursdomein ligt zal Bureau ISBN gaan dienen als centrale database, waarop Centraal Boekhuis en andere partijen zich kunnen abonneren. De consument zou in die nieuwe constellatie vrij toegang hebben tot de gegevens. Op die manier kan een lezer zien waar een boek beschikbaar is en eventueel zelf de uitgever benaderen.

Voor de boekhandel of CB hoeft dat geen negatieve gevolgen te hebben, denkt Van de Ven: ‘De boekhandel zal met CB Online blijven werken. CB heeft een mooi distributiesysteem, geen wonder dat het marktaandeel 90% is. Een boek kopen via de ISBN-bank is niet makkelijk, dus de consument zal de boekwinkel blijven gebruiken. De ISBN-bank is een vindplaats, geen verkoopplaats. De moeite om een uitgever op te sporen neemt de klant alleen voor boeken die hij elders niet kan vinden. Daarbij zal hij het waarderen als de boekhandel hem correct informeert over de leverbaarheid van een titel, ook als die niet via de boekhandel loopt. '

De kwestie van de toegankelijkheid van ISBN-gegevens werd in 2000 aangekaart door Frans Cladder van de Stichting Boek.nl. In 2004 zette Ars Scribendi-uitgever Robert Richter zich er eveneens voor in. Ook hij pleitte voor het loskoppelen van Bureau ISBN en CB. Een uitspraak van de NMA zal naar verwachting een maand op zich laten wachten.

(Enno de Witt)