9 mei 2010
Nieuwsbrief voor auteurs en vertalers
Onderwerpen:
CB voert watermerk in als beveiliging van e-boek
Onbeveiligde distributie van luisterboeken van start
Afruil tussen kwaliteit van beveiliging en korte termijn
omzet
Afweging voor de auteur
Oorzaak omzetcollaps
in muziekwereld: geen DRM
Voorlichting DRM nodig
VSenV schuift eboek in eeuwigdurend VSenV 'Modelcontract'
1. Centraal Boekhuis
introduceert watermerk
Uitgevers gaan
e-boeken in het handelskanaal
verspreiden met een watermerk. Het Centraal Boekhuis meldde dit eerder deze week in een
persbericht. Het watermerk
is een zwakke beveiliging. Zonder de mogelijkheid om een
illegale kopie aan te melden, wordt het geclassificeerd als DRM1*.
Gekoppeld aan een meldpunt als DRM2. Op elke pagina komt de naam
van de koper te staan. De hoop is dat die het bestand dan
minder gauw doorgeeft. Een technische beveiliging is er niet;
het boek opent op een ongelimiteerd aantal apparaatjes. De naam
hoeft niet de echte naam te zijn en is met wat tijd en
handigheid te verwijderen. DRM3 blijft voorlopig beschikbaar.
Auteursdomein koppelt het watermerk (vooralsnog als enige
uitgever) aan het
Melpunt Illegale Kopie en laat de keuze
tussen DRM2 en DRM3 aan de
auteur. De kosten zijn gelijk.
2. Luisterboeken onbeveiligd
verspreid
Uitgevers gaan
luisterboeken zonder beveiliging in het handelskanaal
verspreiden via het Centraal Boekhuis. Het CB meldde dit eerder deze week in een
persbericht. Het bestandsformaat is mp3.
De beveiliging van luisterboeken wordt
vooral weggelaten om kosten te besparen.
Op Marktplaats worden
aan de vooravond van onbeveiligde distributie in het
handelskanaal al duizenden
illegale luisterboeken aangeboden.
Luisterboeken worden al jaren
onbeveiligd verspreid door luisterboeken-uitgevers en de openbare
bibliotheken. Zoals bekend heeft Auteursdomein iets proberen te
doen aan de onbeveiligde verspreiding door de bibliotheken.
Zonder steun van de VSenV was dat niet mogelijk, maar de VSenV
schaarde zich helaas achter het uitgeversstandpunt.
Audiobestanden zijn goed te beveiligen. Auteursdomein raadt
auteurs aan hun materiaal niet onbeveiligd in het handelskanaal
te (laten) verspreiden.
3. Afruil tussen levensduur e-boek en kwaliteit van beveiliging
Naarmate de
beveiliging zwakker is, zijn e-boeken op meer
apparaatjes te lezen. Een zwakkere beveiliging is bovendien
gebruiksvriendelijker. De omzet stijgt daardoor, maar de economische waarde
van de titel verdampt doordat er kopieën in omloop
komen.
Bij bestsellers kan dat razendsnel gaan. Er is m.a.w. een afruil
tussen inkomsten op de korte en lange termijn.
Uitgevers
gaan ervan uit dat het met boeken niet zo'n vaart zal lopen.
Lezers zijn ouder en netter dan luisteraars, is de gedachte. Verwacht
wordt dat de kopieerdruk zich zal beperken tot een jong publiek. Dat is
overigens niet aangetoond, het kan ook
zijn dat de (snel groeiende) vertrouwdheid met de digitale
wereld de gevoelige factor is. Volgens de stichting is er
ook een samenhang met de locaties waar illegaal materiaal wordt
aangeboden. Marktplaats is breed toegankelijk, en de koper kan
niet zien of hij een origineel of een kopie koopt.
4. Afweging voor de auteur
Als de uitgever met een tijdelijk
contract exploiteert ligt het uitgeversbelang bij zwakke
beveiliging want dit maximeert de omzet op korte termijn. Het kan zeker ook in de strategie van de
auteur passen om de verkoop naar voren te halen,
zolang maar duidelijk is dat er lange termijn omzet aan wordt
opgeofferd. Moet de schrijver langdurig inkomen aan
het e-boek ontlenen, dan ligt het belang bij een
goede beveiliging (DRM3). Die moet direct plaatsvinden vanaf de
frontlist. Over langdurige exploitatie is nog op te merken dat
er instrumenten in aantocht zijn die boeken in principe
permanent in beeld zullen houden.
5.
Voorlichting DRM nodig
DRM is een middel voor de auteur om duurzaam
inkomen te ontlenen aan gedane arbeid. Dat is wel iets anders
dan (geciteerd) 'consumentje naaien' of een graaicultuur van
grote uitgevers die er de prijzen mee zouden opdrijven. Wat zou
de consument er zelf van vinden als hem de mogelijkheid werd
ontnomen om aan het eind van de maand salaris te ontvangen? Een
boek schrijven kost gemiddeld ruim 1 jaar. De huidige praktijk
is dat velen er blij mee zijn en geld mee verdienen, maar dat
van de gemiddelde auteur wordt verwacht dat hij er een baantje
bij neemt en subsidie aanvraagt. Auteursdomein zal de consument
voortaan in alle e-boeken vriendelijk informeren over het doel
van beveiliging.
6. Oorzaak omzetcollaps
in muziekwereld:
geen DRM, verkeerd verdienmodel
Bij de strategische keuzes die de auteur moet maken is het
belangrijk dat die op een goede analyse berust. De consumentenlobby schrijft
de omzetcollaps in de muziek nu toe aan DRM. Dat is niet juist: de oorzaak was het ontbreken van
DRM. Een
andere oorzaak is dat muziekuitgevers een verkoopmodel
hanteerden dat geen rekening hield met de wens van jonge
consumenten om alleen dat ene liedje te kopen dat ze wilden
hebben. De opgedrongen aankoop riep onvrede en piraterij van de
populaire fragmenten op. Tegenwoordig hanteert de muziekwereld andere
verkoopmodellen en andere audio-formaten. Voor e-boeken lijkt
dat niet aan de orde. Een roman laat zich moeilijk opsplitsen in
meer en minder gewilde passages. Wel wordt er geëxperimenteerd
met verkoop per hoofdstuk.
7. VSenV
schuift e-boek in eeuwigdurend 'Modelcontract'.
Anders verwacht koppelt de VSenV de exploitatie van e-boeken
niet aan een tijdelijke looptijd, maar aan het zg. VSenV
'Modelcontract' voor het gedrukte boek. De belangrijkste
ontbindingsgrond van dat contract is: de titel is langer dan de
overeengekomen tijd 'niet leverbaar'. Onder leverbaar houden
wordt verstaan uit voorraad.
Permanente exploitatie in de vorm van printing on demand valt er
niet onder. Auteursdomein vindt de gekozen constructie
'heel teleurstellend en onpractisch'.
*) Toelichting::
DRM0= geen beveiliging
DRM1= uniform wachtwoord, of op naam van de koper gezet zonder
koppeling aan een meldpunt
DRM2= op naam van de koper gezet met koppeling aan een meldpunt
('social DRM')
DRM3= apparaatherkenning: het boek opent alleen op apparatuur die
wordt herkend in het aankoopproces (de koper kan tot 6
apparaatjes van zichzelf en anderen aankoppelen).
© 2010 Stichting Uitgeverij Auteursdomein
