R E C E N S I E C O D E

De recensiecode is een integriteitcode zoals deze voor dagbladjournalistiek en verslaggeving in het algemeen gebruikelijk is. De in de kunstkritiek minder gangbare wederhoorclausule is toegevoegd met het oog op de grote impact van online recensies, de (uitzonderingen daargelaten) relatieve onervarenheid, de onbeperkte tijd dat besprekingen online staan en de grote beschikbare ruimte. De reden is dezelfde als voor journalistiek wederhoor:

(1) Een ieder die potentieel schade ondervindt van openbare be- en veroordeling ruimhartig de gelegenheid te geven tot toelichting en opheldering; en
(2) De kwaliteit van de kritiek te bevorderen door het oordeel mede te baseren op afwijkende meningen, opgehelderde misverstanden en correctie van fouten.

Dit alles uitdrukkelijk zonder afbreuk te doen aan het feit dat het subjectieve deel van een recensie de onafhankelijke opinie van de recensent hoort te zijn.
 

1. Een recensie zal niet onnodig grievend, kwetsend of destructief zijn.

2. Feiten en meningen worden gescheiden. Het subjectieve oordeel over het werk wordt voorafgaan door een objectieve weergave van de inhoud.

3. Het subjectieve oordeel wordt voldoende terughoudend geformuleerd om zich niet uit te strekken over ander werk van dezelfde auteur dat geen onderwerp van bespreking is.

4. Behalve aan de smaak van de recensent wordt een poging gedaan het werk te toetsen aan voor de literaire kritiek ontwikkelde maatstaven (zoals ‘opbouw', 'plot', ‘woordkeus', 'stijl‘, ‘thematiek’, 'originaliteit', ‘kwaliteit van overgedragen gevoelens‘, 'van overgedragen gedachten‘, ‘effectiviteit van de overdracht‘, ‘plaatsing van het werk in het oeuvre’, 'in het genre', 'in de tijd', ' 'tegenover verwant werk', etc.)

5. De recensie vermeldt het genre waartoe het werk moet worden gerekend (novelle, roman, historische roman, novelle, sprookjes, thriller, literaire nonfictie etc.) zonder zich daarvoor te baseren op NUR-codes of andere aanduidingen in of op het boek, en hanteert de voor het genre gangbare beoordelingscriteria, hetgeen inhoudt dat een satire bijvoorbeeld niet wordt afgerekend op karakterbouw of een psychologische roman op maatschappijvisie.

6. Aantoonbare fouten worden zo snel mogelijk, uiterlijk binnen twee weken,  gecorrigeerd.

7. De redactie biedt gelegenheid tot wederhoor als de auteur of diens belangenbehartiger daar ter opheldering van misverstand of onjuiste interpretatie om verzoekt. De lengte van de reactie zal in een 'bescheiden' verhouding staan tot die van de recensie. De reactie wordt hetzij verwerkt in een synthetisch eindoordeel, hetzij ongewijzigd opgenomen in of in aansluiting op de recensie onder vermelding van 'reactie auteur', op dezelfde leeslaag, dwz. niet achter een link op een onderliggende laag. De keuze tussen synthese of reactie is voorbehouden aan de recensent.

8. Redacties die al of niet tegen betaling besprekingen leveren aan online boekwinkels bieden een auteur of diens belangenbehartiger na een gemotiveerd verzoek een integere second opinion aan indien de kritiek 'vernietigend' is. Een herziening wordt zo spoedig mogelijk, uiterlijk drie maanden na het verzoek, geplaatst. Artikel 7 blijft daarbij van toepassing.

9. De recensent zal geen werk bespreken van een auteur met wie hij of zij in een zodanige emotionele of zakelijke betrekking staat of heeft gestaan dat de onafhankelijkheid van het oordeel moet worden betwijfeld.

10. Afgezien van neutrale aankondigingen van nieuw verschenen werk waarbij flapteksten, aanbiedingsberichten van uitgevers e.d. expliciet als bron worden vermeld, zal de recensent tenminste eenderde van het werk lezen alvorens een neutrale eerste indruk te publiceren, en het hele werk alvorens een subjectief oordeel te geven.

Toelichting op de recensiecode

Amsterdam 2007